اختلالات شخصیتی گروهی از اختلالات روانی هستند که با الگوهای پایدار و غیرقابل انعطاف تفکر، احساس و رفتار مشخص می‌شوند. این اختلالات معمولاً در اوایل بزرگسالی آغاز می‌شوند و می‌توانند به طور قابل توجهی بر روابط اجتماعی و عملکرد روزمره فرد تأثیر بگذارند. اختلالات شخصیتی به سه خوشه اصلی تقسیم می‌شوند.هر یک از این خوشه‌ها ویژگی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارند که نیازمند درک عمیق و درمان مناسب هستند.ادامه، به تفصیل به هر یک از این خوشه‌ها و اختلالات مربوط به آن‌ها می‌پردازیم.
خوشه A (عجیب و غریب)
این خوشه شامل اختلالاتی است که با تفکر و رفتار غیرعادی و عجیب مشخص می‌شوند.
- اختلال شخصیت پارانوئید:
- ویژگی‌ها: بی‌اعتمادی و سوءظن نسبت به دیگران، تمایل به تفسیر نیت‌های دیگران به صورت خصمانه.
- چالش‌ها: دشواری در برقراری روابط و ایجاد ارتباطات سالم.
- اختلال شخصیت اسکیزوئید:
- ویژگی‌ها: انزواطلبی، عدم تمایل به برقراری روابط نزدیک، نداشتن علاقه به فعالیت‌های اجتماعی.
- چالش‌ها: احساس تنهایی و عدم رضایت از زندگی اجتماعی.
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپال:
- ویژگی‌ها: تفکر عجیب و غریب، رفتارهای غیرمعمول، و مشکلات در روابط اجتماعی.
- چالش‌ها: احساس بیگانگی و مشکلات در برقراری ارتباطات اجتماعی.
خوشه B (نمایشی و احساسی)
این خوشه شامل اختلالاتی است که با رفتارهای نمایشی و هیجانی مشخص می‌شوند.
- اختلال شخصیت ضد اجتماعی:
- ویژگی‌ها: نادیده گرفتن حقوق دیگران، رفتارهای غیرقانونی، و عدم احساس گناه.
- چالش‌ها: مشکلات قانونی و روابط اجتماعی مخدوش.
- اختلال شخصیت مرزی (بوردری):
- ویژگی‌ها: عدم ثبات در روابط، تصویر خود، و هیجانات. تمایل به رفتارهای خودآسیب‌زننده.
- چالش‌ها: نوسانات شدید عاطفی و مشکلات در حفظ روابط پایدار.
- اختلال شخصیت نمایشی:
- ویژگی‌ها: جلب توجه مداوم، رفتارهای نمایشی، و نیاز به تأیید.
- چالش‌ها: روابط سطحی و ناپایدار به دلیل نیاز به توجه.
- اختلال شخصیت نارسیسیستی:
- ویژگی‌ها: احساس بزرگ‌منشی، نیاز به تحسین، و کمبود همدلی.
- چالش‌ها: مشکلات در روابط و ناتوانی در درک احساسات دیگران.
خوشه C (مضطرب و اجتنابی)
این خوشه شامل اختلالاتی است که با اضطراب و ترس مشخص می‌شوند.
- اختلال شخصیت اجتنابی:
- ویژگی‌ها: حساسیت بالا به انتقاد، اجتناب از فعالیت‌های اجتماعی به دلیل ترس از عدم پذیرش.
- چالش‌ها: احساس تنهایی و مشکلات در برقراری روابط اجتماعی.
- اختلال شخصیت وابسته:
- ویژگی‌ها: نیاز مفرط به توجه و حمایت از دیگران، ترس از جدایی.
- چالش‌ها: وابستگی شدید به دیگران و مشکلات در اتخاذ تصمیمات مستقل.
- اختلال شخصیت وسواسی-جبری:
- ویژگی‌ها: تمرکز بر نظم، کمال‌گرایی، و کنترل شدید.
- چالش‌ها: دشواری در انعطاف‌پذیری و ایجاد روابط گرم.
درمان
درمان اختلالات شخصیتی معمولاً شامل روان‌درمانی (مانند درمان شناختی-رفتاری یا درمان دیالکتیکی) است. داروها نیز ممکن است برای مدیریت علائم مرتبط با اضطراب یا افسردگی تجویز شوند. هدف درمان کمک به فرد برای بهبود روابط اجتماعی، کاهش علائم و افزایش کیفیت زندگی است.