اختلالات روانی مرتبط با اسکیزوفرنی شامل چندین نوع مختلف هستند که هر کدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند. در اینجا به توضیح تفاوت‌های اصلی بین اختلالات اسکیزوفرنی، اسکیزوافکتیو، اسکیزوتایپال و اسکیزوئید می‌پردازیم.
1. اختلال اسکیزوفرنی
تعریف: اختلال اسکیزوفرنی یک اختلال شدید روانی است که با تغییرات در تفکر، احساسات و رفتار مشخص می‌شود.
علائم: شامل توهمات (مانند شنیدن صداها)، هذیان‌ها (باورهای نادرست)، اختلال در تفکر، رفتارهای غیرعادی و کاهش توانایی در عملکرد روزمره.
مدت زمان: علائم باید حداقل به مدت ۶ ماه ادامه یابند.
2. اختلال اسکیزوافکتیو
تعریف: این اختلال ترکیبی از علائم اسکیزوفرنی و اختلالات خلقی (مانند افسردگی یا مانیا) است.
علائم: فرد ممکن است هم علائم اسکیزوفرنی و هم علائم خلقی را تجربه کند. به عنوان مثال، ممکن است در یک دوره دچار هذیان و توهم باشد و در دوره دیگر دچار افسردگی شدید یا مانیا شود.
مدت زمان: علائم خلقی باید همزمان با علائم اسکیزوفرنی وجود داشته باشند.
3. اختلال شخصیت اسکیزوئید
تعریف: این اختلال شخصیت با انزوا اجتماعی و عدم علاقه به روابط نزدیک مشخص می‌شود.
علائم: افراد معمولاً از روابط اجتماعی پرهیز می‌کنند، احساسات خود را به سختی ابراز می‌کنند و علاقه‌ای به فعالیت‌های اجتماعی ندارند.
تفاوت: برخلاف اسکیزوفرنی، افراد مبتلا به اسکیزوئید توهم یا هذیان ندارند.
4. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
تعریف: این اختلال با الگوهای عجیب و غریب در تفکر، ادراک و رفتار مشخص می‌شود.
علائم: شامل تفکر غیرعادی، باورهای عجیب، رفتارهای غیرمعمول و مشکلات در روابط اجتماعی است. افراد ممکن است احساس کنند که دارای قدرت‌های خاص هستند یا از دیگران جدا هستند.
تفاوت: افراد مبتلا به اسکیزوتایپال ممکن است توهمات خفیف یا تفکرات عجیب داشته باشند، اما معمولاً به شدت اسکیزوفرنی نمی‌رسند.
5. اختلالات دیگر مرتبط با اسکیزوفرنی
برخی اختلالات دیگر نیز وجود دارند که به نوعی با اسکیزوفرنی مرتبط هستند، مانند اختلال تفکر غیرمعمول یا اختلالات اضطرابی که ممکن است علائم مشابهی داشته باشند.
نتیجه‌گیری
هر یک از این اختلالات ویژگی‌ها و معیارهای تشخیصی خاص خود را دارند. تشخیص صحیح و درمان مناسب نیازمند ارزیابی دقیق توسط یک متخصص روان‌پزشکی است.